نکات مهم در نصب ورق شیروانی

نصب سقف‌های شیروانی، فرآیندی تخصصی است که دقت در جزئیات آن، تضمین‌کننده مقاومت سقف در برابر عوامل جوی، زیبایی و طول عمر سازه است. یک سقف شیروانی که با رعایت نکات نصب ورق شیروانی اجرا شده باشد، می‌تواند دهه‌ها بدون نیاز به تعمیر اساسی دوام بیاورد. با این حال، کوچک‌ترین خطا در زیرسازی یا آب‌بندی می‌تواند منجر به نفوذ رطوبت، پوسیدگی و تحمیل هزینه‌های سنگین در آینده شود.
این راهنمای جامع از گروه صنعتی امید، کلیه مراحل نصب ورق‌های شیروانی را از ابتدا تا انتها، با تمرکز بر اصول فنی و استانداردسازی، شرح می‌دهد.

پیش‌نیازهای نصب ورق شیروانی

موفقیت نصب ورق شیروانی در گرو آمادگی کامل پیش از شروع کار است.

چرا ورق شیروانی؟

ورق‌های شیروانی که عموماً از جنس فولاد گالوانیزه یا رنگی هستند، به دلیل وزن سبک، نصب سریع، مقاومت بالا در برابر خوردگی و انعطاف‌پذیری در شکل‌دهی، انتخاب اول برای سقف‌های شیب‌دار محسوب می‌شوند. انواع رایج شامل ورق‌های کرکره‌ای (سینوسی)، ذوزنقه‌ای و طرح‌های سفالی یا جنوا هستند. اهمیت سقف‌های شیب‌دار در معماری، دفع سریع برف و باران و جلوگیری از تجمع آب است.

بررسی عوامل حیاتی قبل از نصب 

قبل از اقدام به نصب، دو عامل کلیدی باید بررسی شوند:
زاویه شیب استاندارد سقف: عموماً حداقل شیب مجاز برای دفع آب حدود 15 تا 20 درصد است. اگر شیب کمتر از این مقدار باشد، نیاز به همپوشانی (اورلپ) بیشتری بین ورق‌ها و آب‌بندی قوی‌تر خواهد بود. در شیب‌های خیلی زیاد (بالای 60 درصد)، باید تمهیدات خاصی برای مهار ورق‌ها در برابر باد شدید در نظر گرفته شود.
ملاحظات منطقه‌ای و آب‌وهوایی: در مناطق پرباران و مرطوب، تمرکز بر آب‌بندی و استفاده از ورق با ضخامت و پوشش رنگی مقاوم در برابر خوردگی افزایش می‌یابد. در مناطق بادخیز، تعداد و نوع پیچ‌های تثبیت‌کننده حیاتی است.

نقش کیفیت مواد اولیه

کیفیت ورق، مستقیماً بر دوام و مقاومت سقف تأثیر می‌گذارد. یک ورق با کیفیت پایین ممکن است در برابر تغییرات دما و اشعه UV مقاومت نکند و پوشش گالوانیزه یا رنگ آن به سرعت آسیب ببیند.
ورق‌های تولیدی امید لیزر (که بخشی از گروه صنعتی امید است)، با تمرکز بر استانداردهای تولید و ضخامت یکنواخت، تضمین‌کننده مقاومت بالا در برابر خوردگی و پایداری رنگ در شرایط مختلف جوی هستند. استفاده از مواد اولیه با کیفیت از برندهایی مانند امید لیزر، اولین قدم در اطمینان از اجرای صحیح و ماندگار سقف است.

زیرسازی و شاسی‌کشی استاندارد 

زیرسازی، اسکلت اصلی است که بار سقف را تحمل کرده و تراز بودن آن، شرط اصلی آب‌بندی موفق است.

مراحل طراحی و اجرای زیرسازی 

زیرسازی معمولاً با پروفیل‌های فلزی (قوطی‌های فولادی) اجرا می‌شود. نکات نصب ورق شیروانی در زیرسازی عبارتند از:
فاصله پرلین‌ها (فریم‌های افقی): این فاصله نباید بیش از حد استاندارد باشد. برای ورق‌های ضخامت پایین، فاصله کمتر از 70 سانتی‌متر و برای ورق‌های ضخیم‌تر، تا 100 سانتی‌متر مجاز است. رعایت این فواصل، از شکم دادن یا تاب برداشتن ورق‌ها زیر بار برف یا وزن نصاب جلوگیری می‌کند.
استفاده از آستری (پرایمر): تمام پروفیل‌های فلزی مورد استفاده در زیرسازی باید قبل از نصب، با ضدزنگ یا پرایمر پوشش داده شوند تا از خوردگی زودرس و آسیب به ورق‌ها جلوگیری شود.

اهمیت تراز و شاقول بودن سازه

زیرسازی باید کاملاً تراز (در امتداد افق) و شاقول (در امتداد عمود) باشد. هرگونه ناهمترازی در فریم‌ها، باعث می‌شود که ورق‌ها به درستی روی هم قرار نگیرند. این عدم همپوشانی استاندارد، فضایی برای ورود آب و باد باقی می‌گذارد و آب‌بندی را با شکست مواجه می‌کند. تراز کردن باید در تمام نقاط تماس ورق با سازه انجام شود.

نکات نصب ورق شیروانی و اجرای صحیح

مرحله نصب ورق، نیازمند دقت بالا در برش، همپوشانی و پیچ‌گذاری است.

اصول جابجایی، برش و سوراخ‌کاری ورق‌ها

• جابجایی: ورق‌ها باید با احتیاط جابجا شوند تا از خراشیدگی پوشش رنگی یا گالوانیزه جلوگیری شود. هرگونه خراش عمیق می‌تواند نقطه شروع زنگ‌زدگی باشد.
• برش: برای برش ورق‌ها باید از ابزارهایی مانند قیچی‌های برقی یا دستی استفاده شود. استفاده از دستگاه فرز یا سنگ برش ممنوع است. فرزکاری باعث تولید حرارت بالا می‌شود که پوشش‌های محافظ ورق را می‌سوزاند و براده‌های داغ فلز روی ورق می‌ریزند و در مدت کوتاهی زنگ می‌زنند.
• سوراخ‌کاری: سوراخ‌کاری باید با دریل‌های دور پایین و با مته‌های مخصوص انجام شود و براده‌ها بلافاصله از روی ورق تمیز شوند.

نکات مهم در نصب ورق شیروانی

• جهت نصب: نصب ورق‌ها باید همیشه از پایین‌ترین نقطه سقف (لبه آبرو) و از جهتی شروع شود که برخلاف جهت باد غالب منطقه باشد. این کار تضمین می‌کند که باد ورق‌ها را بلند نکند و آب باران به درزهای زیرین نفوذ نکند.
• میزان همپوشانی (اورلپ): اورلپ عرضی باید حداقل یک موج کامل باشد. اورلپ طولی (در صورتی که طول ورق کافی نباشد) باید حداقل 20 تا 30 سانتی‌متر در نظر گرفته شود و در این نقطه حتماً از ماستیک‌های آب‌بندی استفاده شود.

انتخاب و نحوه استفاده از پیچ‌های مخصوص

پیچ‌ها باید آخرین خط دفاعی در برابر نفوذ آب باشند:

• مشخصات پیچ: باید از پیچ‌های سرمته گالوانیزه یا پیچ‌های مخصوص سقف با واشرهای EPDM (لاستیک فشرده) استفاده شود. واشرهای EPDM مقاومت بالایی در برابر اشعه UV و فرسایش دارند و آب‌بندی مطمئنی ایجاد می‌کنند.
• محل پیچ‌گذاری: در ورق‌های ذوزنقه‌ای و کرکره‌ای، پیچ‌ها باید حتماً در بالای گام (قله موج) ورق بسته شوند. پیچ کردن در دره (پایین موج) باعث تجمع آب در اطراف پیچ و نشت حتمی می‌شود.
• میزان سفت کردن: پیچ نباید آنقدر محکم بسته شود که واشر بیش از حد فشرده شده و آسیب ببیند یا به خود ورق فشار وارد کند. پیچ باید به حدی سفت شود که واشر، فضا را به طور کامل پر کند.

آب‌بندی و هوابندی نهایی

آب‌بندی نهایی، سقف را در برابر عوامل محیطی عایق می‌کند.

نکات نصب ورق شیروانی برای آب‌بندی بحرانی 

ماستیک و چسب سیلیکونی: در تمام نقاط بحرانی مانند همپوشانی‌های طولی، در محل تلاقی سقف با دیوار و اطراف بازشوها باید از ماستیک‌های پلی‌یورتان یا چسب‌های سیلیکونی مقاوم در برابر UV استفاده کرد.
فلشینگ تخصصی (Flashings): اطراف تمام موانع نفوذکننده به سقف (مانند دودکش‌ها، ونت‌ها و پنجره‌های سقفی) باید با ورق‌های فلشینگ مخصوص پوشانده شود تا آب‌بندی صددرصد تضمین گردد.

نصب فلاشینگ و گاتر

گاتر (آبرو) باید در پایین‌ترین لبه سقف نصب شود و شیب آن به سمت خروجی‌ها باشد. نصب صحیح گاتر، از ریختن آب روی دیوارهای ساختمان جلوگیری کرده و عمر نمای ساختمان را افزایش می‌دهد. تیزه (Cap) نیز برای پوشاندن و آب‌بندی خط الراس (بالاترین نقطه) سقف استفاده می‌شود و نصب آن باید کاملاً تراز باشد.

نگهداری و بازرسی پس از نصب

بازرسی نهایی و کنترل کیفیت: پس از اتمام نصب، تمام سطح سقف باید از نظر وجود براده‌های فلزی، پیچ‌های اضافی یا ضایعات دیگر تمیز شود. باقی ماندن براده‌ها روی ورق، باعث زنگ‌زدگی و ایجاد لکه‌های دائمی می‌شود. همچنین، تمام واشرهای پیچ باید از نظر سلامت و میزان فشردگی بررسی شوند.
نگهداری دوره‌ای سقف‌های شیروانی: سقف‌های شیروانی نیاز به نگهداری کمی دارند، اما بازرسی سالانه به‌خصوص پس از فصول پرباران یا برف‌وبندان ضروری است. این بازرسی شامل بررسی واشر پیچ‌ها، تمیز کردن گاتر از برگ و ضایعات، و ترمیم سریع خراش‌های سطحی با رنگ‌های مخصوص است.

نتیجه گیری

نصب سقف‌های شیروانی فراتر از یک فرآیند فنی ساده است؛ این یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای حفاظت از سازه در برابر عوامل جوی، حفظ زیبایی ظاهری و کاهش هزینه‌های نگهداری آینده به شمار می‌رود. از بررسی پیش‌نیازها مانند انتخاب ورق‌های باکیفیت (مانند محصولات امید لیزر با پوشش مقاوم در برابر خوردگی و UV) و رعایت شیب استاندارد، تا اجرای دقیق زیرسازی با پروفیل‌های ضدزنگ و فواصل پرلین مناسب، هر مرحله نقش حیاتی در ایجاد اسکلتی محکم و تراز ایفا می‌کند.

اصول نصب ورق از جابجایی ایمن و برش با ابزارهای مجاز (بدون فرز یا سنگ) تا همپوشانی دقیق، پیچ‌گذاری در قله موج با پیچ‌های سرمته و واشر EPDM، و آب‌بندی با ماستیک‌های پلی‌یورتان و فلشینگ‌های تخصصی – تضمین‌کننده عایق‌بندی کامل در برابر نفوذ رطوبت، باد و برف است. در نهایت، بازرسی نهایی برای حذف براده‌ها و ضایعات، همراه با نگهداری دوره‌ای سالانه (بررسی واشرها، تمیزکاری گاتر و ترمیم خراش‌ها)، سقف را به یک سیستم پایدار و کم‌هزینه تبدیل می‌کند که می‌تواند دهه‌ها دوام بیاورد.

 سوالات متداول